Fly4free.pl

W tej okolicy znajduje się również duży staw miejski z fontanną:



…wokół którego można znaleźć pozostałe budynki Muzeum KODE, w tym ten, w którym można zobaczyć zbiór dzieł Muncha:



Uwagę przyciąga również znajdujący się w okolicy budynek teatru (Den Nationale Scene):



…przed którym można zobaczyć kilka pomników, w tym Henrika Ibsena. Jak dla mnie Ibsen jest tutaj wyraźnie czymś poruszony lub przerażony…czyżby jakąś sztuką wystawianą w teatrze ? :-)



Cały czas pozostając w tej samej okolicy, nie sposób nie zauważyć również znajdującego się na wzniesieniu ceglanego kościoła św. Jana:



Spacerując po Bergen cały czas słyszałem dochodzący ze wszystkich stron dźwięk werbli. Akurat będąc w okolicy kościoła św. Jana wyjaśniło się skąd on pochodzi. Otóż akurat w tym dniu, w Bergen obchodzone było święto kadetów (skautów), którego kulminacją jest przemarsz iluś oddziałów chłopców i dziewcząt przez miasto (przy dźwięku werbli oczywiście) uzbrojonych w halabardy, muszkiety, kusze, łuki lub jeszcze coś innego na centralny plac w okolicy Byparken. Święto to jest organizowane raz na 4 lata i ma swoje korzenie w historii miasta.

Pierwszą taką drużynę spotkałem w okolicy kościoła św. Jana:



Z czasem na plac dochodziły maszerujące z różnych stron miasta kolejne oddziały – każda ze swoim sztandarem oraz w innym umundurowaniu – przy warkocie werbli oczywiście. Aktualnie w Bergen jest 12 zespołów chłopięcych i 3 dla dziewcząt więc zajęło to trochę czasu:









Imprezę zamykał konkurs (turniej ?) werblistów, którzy prezentowali swoje umiejętności na scenie oceniani przez jury.

Ze względu na ograniczenia czasowe opuściłem imprezę skautów i wybrałem się jeszcze w kierunku półwyspu położonego naprzeciw Bryggen, gdzie przy Klosterhaugen oraz nieco dalej – w okolicy kościoła Nykirken można zobaczyć dzielnice starych drewnianych domków:





W tej okolicy zlokalizowana jest również twierdza Frediksberg:



…a także bardzo popularne wśród turystów Akwarium (Akvariet Bergen).

W drodze powrotnej na statek spotkałem ponownie skautów, którzy po zakończonej imprezie rozchodzili się do swoich baz:





A tymczasem pobyt w Bergen dobiegł końca i statek wyruszył w stronę następnego naszego celu – Flam. Po drodze minęliśmy kilka malowniczych wysepek:





Ponieważ było dopiero późne popołudnie, a przy tym bardzo słonecznie, w statkowych basenach i jakuzzi zrobiło się naprawdę tłoczno:



…a wygłodzeni po intensywnym zwiedzaniu miasta pasażerowie mogli skorzystać z kolejnego bufetu tematycznego (tym razem mięsnego) przygotowanego przez statkowych kucharzy:



Dzień zakończyło show taneczno-wokalne zatytułowane "Casino":



Pobyt w Bergen trwał jak na rejs statkiem dość długo jednak pomimo tego mówiąc szczerze pozostawił jakiś niedosyt. Z racji tego, że pierwsze dwa dni poświęciłem w zdecydowanej większości na atrakcje położone raczej poza miastem, samo zwiedzanie Bergen pozostało mi na ostatni dzień i jak widać powyżej odbyło się w dość szybkim tempie. Na pewno jest powód, aby tu jeszcze wrócić :-)

A tymczasem na horyzoncie kolejny fiord i położony na jego końcu Flam wraz ze słynną na cały świat i jedyną w swoim rodzaju koleją o nazwie Flamsbana :-)Flam (lub Flaam – w obiegu są dwie wersje, ja będę trzymał się tej krótszej nazwy) to kolejne miejsce na naszej trasie warte obszerniejszego komentarza. Niewielka wioska (ok. 350 mieszkańców) położona jest na końcu Aurlandsfjordu, będącego z kolei odnogą najdłuższego (ok. 208 km) i najgłębszego (ok. 1300 m) fiordu w Norwegii - Sognefjordu, zwanego również królem norweskich fiordów.

Flam pojawiło się na horyzoncie po 7 rano. Ze statku roztaczał się widok na malowniczą dolinę o długości blisko 20 km oraz okoliczną zabudowę:





Po dokładniejszej eksploracji okazało się później, że widoczna ze statku zabudowa związana jest praktycznie głównie z obiektami portowymi oraz stacją kolejową, którym towarzyszą rozstrzelone po całej okolicy domki. W rzeczywistości jest to jednak tzw. "nowe Flam". "Stare" Flam, z będącym kiedyś centrum wioski kościołem znajduje się ok. 3 km dalej – w głębi doliny.

Po zejściu ze statku przywitał nas oczywiście jeden z licznych trolli strzegących sklepów z pamiątkami:



Wracając do Flam, absolutnie największą jego atrakcją jest linia kolejowa Flamsbana, będąca odnogą linii Oslo-Bergen, uważana za jedną z najbardziej widowiskowych linii kolejowych na świecie. Na odcinku ok. 20 km wyrusza ona praktycznie z poziomu morza, aby po około godzinie dotrzeć do stacji Myrdal na wysokości 866 metrów. Nawet przy dzisiejszym poziomie techniki trudno sobie wyobrazić jak była ona budowana – samych tuneli jest 20, z których większość była kopana ręcznie. Warto przy tym dodać, że w jednym z nich linia zakręca o 180 stopni, a oprócz tuneli dla pociągu wybudowano kilka tuneli wodnych (do których przerzucono bieg rzeki). Biorąc pod uwagę, że linię zaczęto budować około 100 lat temu , to naprawdę aż w trudno uwierzyć jak się to odbywało.

Poniżej przedstawione są główne parametry linii z ulotki dostępnej na dworcu:



Dworzec kolejowy w zasadzie jest dominującą budowlą w "nowym" Flam i po zejściu ze statku nie ma szans, aby do niego nie trafić (pomijając, że prawie wszyscy tam idą :-) ) – jest to zresztą max. 300-400 metrów od nabrzeża.

Na miejscu warto zaopatrzyć się w ulotkę z mapką (jest kilka wersji wielojęzycznych – w tym jedna zawierająca również informacje po polsku):



Co do biletów, kosztują one 390 koron w jedną i 550 koron w dwie strony. Dla dzieci i młodzieży w wieku 4-15 lat jest to odpowiednio 195 i 274 korony.

Samych pociągów w ciągu dnia w sezonie jest sporo:



Każdy pociąg liczy po kilkanaście wagonów czyli na pozór sporo, jednak w praktyce okazało się, że w wolnej sprzedaży jest (w zależności od godziny) nieco mniej biletów – pozostała część jest rezerwowana wcześniej przez grupy (nie tylko statkowe, również zorganizowane wycieczki autobusowe). Akurat w "moim" pociągu jechała bardzo duża grupa Azjatów, których zresztą we Flam była zauważalna nadreprezentacja.

Jeszcze jedna uwaga praktyczna: jeśli ktoś zszedł ze statku od razu po wpłynięciu do portu, nie tylko nie miał problemu z zakupem biletu ale także nie musiał stać praktycznie w żadnej kolejce. W ciągu dnia było już gorzej – ale w godzinach popołudniowych, gdy wracałem (ok. 14-15) pociągi odjeżdżały z dużą ilością wolnych miejsc. Z moich obserwacji wynika zatem, że internetowe legendy mówiące o prawie komitetach kolejkowych za biletami są chyba jedynie legendami :-) Zresztą bilety (ale tylko w jedną stronę) można rezerwować również przez internet – jak się przekonałem później, moim zdaniem dla kogoś, kto chce naprawdę zobaczyć piękno doliny Flam to optymalna opcja. Dlaczego, o tym napiszę nieco dalej.

Oczywiście mój pobyt we Flam musiał obejmować przejażdżkę Flamsbaną – ale ponieważ nie miałem ochoty na sam przejazd pociągiem tam i z powrotem, od samego początku planowałem, że część (lub całość) trasy powrotnej przejdę na piechotę. Mając z kolei na uwadze to, że cały czas pozostała mi do wykorzystania spora część pieniężnego giftu od Costy, który mogłem wydać tylko na statku, a akurat jedna z organizowanych wycieczek wpisywała się w mój plan, nie organizowałem nic samemu tylko poszedłem na łatwiznę i wziąłem wycieczkę ze statku z przewodnikiem.

Po zejściu ze statku, prowadzeni prawie za rączkę dotarliśmy do peronu Flamsbany, gdzie wydzielone były trzy ścieżki: dla grup ze statku, dla pozostałych grup oraz dla klientów zorganizowanych (zdęcie wykonałem po powrocie, stąd podział na ścieżki jest nieco inny):





Miejsca w wagonach mają układ 2+3:



Jeśli chodzi o kwestie praktyczne to jadąc od Flam w kierunku Myrdal, najładniejsze widoki (poza pierwszymi kilkoma kilometrami) są po lewej stronie. Jeśli ktoś się nastawia na robienie zdjęć powinien wziąć pod uwagę dwie kwestie. Po pierwsze, w przypadku wyjazdu z Flam rankiem z lewej strony będzie świeciło słońce i raczej żadne zdjęcie nie wyjdzie. Po drugie, warto usiąść przy oknach, które można otworzyć (w każdym wagonie jest ich tylko kilka-zwykle obok drzwi) – ponieważ w pociągu cały czas świecą się silne lampy, robienie zdjęć przez szybę jest bez sensu bo wyjdą na nich refleksy.

Plan naszej wycieczki był taki, że pociągiem przemieszczamy się z Flam do Vatna-Halsen – ostatniej stacji przez końcowym Myrdal, a następnie schodzimy drogą (nic po niej praktycznie nie jeździ – pełni raczej funkcję szlaku turystycznego) do stacji Berekvam położonej mniej więcej w połowie trasy Flamsbany i tam wsiadamy do pociągu powrotnego do Flam.

Pociąg po drodze zatrzymuje się na kilku przystankach ale aż do Vatna-Halsen nikt (przynajmniej podczas naszej wycieczki) na nich nie wsiadał ani nie wysiadał.

W trakcie podróży, w pociągu były odtwarzane zapowiedzi (w języku angielskim, niemieckim oraz norweskim) nt. tego, co pociąg właśnie mija lub co można zobaczyć po której stronie. Pomocne informacje są również wyświetlane na ekranach umieszczonych w każdym wagonie.

Po mniej więcej 40-u minutach podróży, zapowiedziano że zbliżamy się do wodospadu Kjos, przy którym pociąg ma zaplanowany 5-minutowy postój, podczas którego można wyjść na platformę widokową i zrobić zdjęcia. Jest to o tyle ciekawe miejsce, że początek i koniec pociągu stoją w tunelach (tam też można wysiąść i przejść wąskim peronem do platformy), jedynie z kilka wagonów w środku składu jest bezpośredni widok na wodospad:









Sam wodospad robi spore wrażenie. Warto wspomnieć, że to co widać to końcowy jego stopień. Sam wodospad zaczyna się około 100 metrów wyżej – wypływa on z górskiego jeziora Reinunga, a następnie wpada do podziemnego tunelu, gdzie woda napędza turbiny elektrowni wodnej.





Dodatkową atrakcją był połączony z muzyką (którą ledwo było słychać – szum wodospadu był nieprawdopodobny) taniec ubranej na czerwono nimfy:



Drobna uwaga praktyczna dla tych, którzy mając ograniczoną ilość czasu mogą się spieszyć: na platformie jest baaaardzo ślisko i trzeba się tam liczyć z mżawką – prysznicem. Trzeba po prostu uważać – ale naprawdę warto :-)

Flamsbana w większości miejsc (będzie to widać na dalszych zdjęciach) porusza się brzegiem zbocza, często bezpośrednio przy klifie – niemal na krawędzi skały:



Poniżej załączam kilka zdjęć pociągu na trasie:









W miejscach niebezpiecznych (np. zagrożonych lawinami), Flamsbana porusza się z kolei w specjalnych galeryjkach (takich niby-tunelach) – co ciekawe, w większości drewnianych:





Po około 50 minutach dotarliśmy do przystanku docelowego naszej wycieczki - Vatna-Halsen:





Vatna-Halsen jest przystankiem położonym na wysokości 811 metrów, zatem łatwo się domyślić, że idąc w stronę Flam można schodzić tylko w dół :-)

Nazwanie trasy spacerową nie oddaje moim zdaniem stopnia jej łatwości. Praktycznie na całym odcinku (w sumie do Berekvam przeszliśmy ok. 11 km) droga schodzi mniej lub bardziej łagodnie w dół a szlak prowadzi utwardzoną drogą dostępną wyłącznie dla służb technicznych oraz nielicznych mieszkańców:






Na całym odcinku był tylko jeden fragment, gdzie konieczne było podejście w górę – maksymalnie do wysokości pierwszego piętra – i tylko po to, aby pokonać wjazd do tunelu Flamsbany.

Warto jeszcze wspomnieć, że na sporym odcinku nasza wędrówka nie biegła wzdłuż trasy, którą wcześniej pokonaliśmy pociągiem – w związku z tym widoki są inne niż te, które widać podróżując Flamsbaną.

Zaraz po wyjściu z Vatna-Halsen ukazała się pierwsza, dosłownie zapierająca dech w piersiach panorama doliny Flam:



…oraz pierwszy odcinek schodzącej do doliny zakosami drogi, po której była poprowadzona nasza trasa:


Kilka dni wcześniej, płynąc przez fiord Geiranger pisałem, że ilość strumieni i wodospadów w tym fiordzie jest niepoliczalna i trudno sobie wyobrazić większą. Po wizycie w dolinie Flam mogę powiedzieć, że są miejsca, w których jest ich jeszcze więcej i takim miejscem na pewno jest wspomniana dolina. Niektóre z wodospadów mają wysokość kilkuset metrów a rekordzista ma swój pierwszy stopień na wysokości ok. 1600 metrów. Wszystkie wcześniej czy później wpadają do biegnącej doliną rzeki: